pythonහි if භාවිතය

if කියන command එක Conditional statement කියන command වර්ගයට තමයි අයත් වෙන්නේ.මෙම වර්ගයේ commandපාවිච්චි කරන්න තීරණ ගැනීමේ කටයුතු වලදී.උදාහරණයක් හැටියට විබාගයකදී සමත් කිරීම 50 න් කරනවා යයි සිතමු.එවිට program එක ලකුණු පරීක්ෂා කර බලා ලකුණේ 50 ට වැඩිනම් පමණක් සමත් කලයුතු වනවා.
අපි මේ වගේ උදාහරණ කිහිපයක් බලමු

if(3>2) යන්නෙන් 3 දෙකට වඩා විශාලනම් පමණක් පහත ඇති code එක එෂෙකුතෙ වෙන්න කියනවා. මෙහිදී මෙම condition එක හරිනම් run විය යුතු code එක ඊළඟ පෙලියේ ටැබ් එකකට පසුව සඳහන් කලයුතුයි.ටැබ් එක තබා ඉවර වෙන තැන condition එක සපුරනවානම් කලයුතු command එවර වෙන බව python විසින් සලකනවා.
අපි මේක සඳහා ප්‍රායෝගික උදාහරණයක් බලමු
>>> def mark(number):
    if number >0:
        print ("+")
    if number<0:
        print("-")

      
>>> mark(100)
+
>>> mark(-100)
-
>>>
මේ function එකෙන් කරන්නේ number අර්ගුමෙන්ට් එකට ලැබෙන අගය 0 ට වැඩිද කියල බලල වැඩි නම් + ලකුණ ප්‍රින්ට් කරනවා ඊට පස්සේ 0 ට අඩුද කියල බලලඅඩු නම් - ප්‍රින්ට් කරනවා.
අපිට number ධන  නම් ඍන  ද කියල චෙච්ක් කරන්න ඕනේ නැහෙනෙ එක නිසා අපිට else පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්.
>>> def mark(number):
    if number >0:
        print ("+")
    else:
        print("-")

      
>>> marks(12)
+
>>> marks(-12)
-
>>> 

මේකෙදි ඉස්සෙලම බලනවා number >0 ද කියල එක හරිනම් + ප්‍රින්ට් කරනවා.නැත් නම් - ප්‍රින්ට් කරනවා.number >0 නම් else එක බලන්නේ නැහැ.ඒ කියන්නේ අපිට if එක statement එකක් හරිනම් අනිත් ඒවා චෙච්ක් කරන්න ඕනේ නෙත් නම් අපි if else එකක් තමයි. පාවිච්චි කරන්නේ.නැතුව if







අපි මුලදී සඳහන් කල විභාගය සමත් අසමත් බව තීරණය කරන function එකක් ලියමු.
මෙහිදී මෙම function එකේ අර්ගුමෙන්ට් එකක් විදියට ලකුණු ලබා ගත යුතු අතර සමත් අසමත් බව return කල යුතුයි..

ඔබට පෙනෙනවා ඇති මෙහි කර ඇත්තේ අර්ගුමෙන්ට් එකක් විදියට ලකුණු(marks variable එකට) ලබාගෙන ඇති බවයි.පළමු if statement එක මගින් marks යන්න 50 වැඩි නම් "pass"  යනුවෙන් return කරනු ලබනවා.දෙවන if statement එක මගින් marks යන්න 50 ට අඩු නම් "fail"  යන්න return කරනවා.

මෙහිදී 0-100 අතර ඕනෙම අගයක් දුන්නොත් නිවැරදිව සමත් අසමත් යන්න ලබාදෙනවා. නමුත් ඒ අතර නොවන අගයන්ටත් පිළිතුරක් ලබා දීම ගැටළුවක්.අපිට තවත් if statement දෙකක් යොදාගෙන මෙම ගැටලුව මග හැර ගන්න පුලුවන්.

මම මේ code එක save කරගන්න පුළුවන් විදියට file එක්කම් code කල run->run module මගින් ඔබට program එක run එවිට ලැබෙන python shell එකේ ඔබට ෆුන්ක්තිඔන් එකට call කරන්න පුළුවන්.මෙම python program එකේ කලින් එකට වැඩ වෙනස්කම් කීපයක් තියෙනවා.එකක් තමයි if  statement එකේ condition එක වටේට වරහන් යොදල නැහැ.ඒ විදියට යොදාගත්තත් ගැටළුවක් නැහැ.ඓක තමයි කොඉතිඔන් එකක් හරි ගියාම return කිරීම වෙනුවට ප්‍රින්ට් කරන එක යොදා ගැනීම.එහෙම කලේ ඔබට කරුණු පැහැදිලි කරන්න පහසුවට.එකට හේතුව පස්සේ පැහැදිලි කරන්නම්කො.

 

 ඔබට පෙනෙනවා ඇති වැරදි ලකුණු වලට error එක ඇවිත් නමුත් තවම pass නෙත්නම් fail කියල ප්‍රින්ට් වෙනවා.

python program එක run කරන්නේ code කරලා තියෙන පිළිවෙලට.ඉස්සෙල්ලම function එකට call කලාම අපි දෙන අර්ගුමෙන්ට් එක marks කියන variable එකේ තියාගන්නවා.ඉස්සෙල්ලම බලනවා marks 0 ට අඩුද කියල.අඩුනම් "you entered wrong mark" කියල ප්‍රින්ට් කරනවා.ඊට පස්සේ බලනවා 100 ට වැඩිද කියල.වැඩිනම් error message එක ප්‍රින්ට් කරනවා.ඊ ලඟට බලනවා marks 50 ට වැඩිද කියල වැඩිනම් "pass" කියල ප්‍රින්ට් කරනවා.ඊ ලඟට බලනවා marks 50 ට අඩුද කියල අඩුනම් "fail" කියල ප්‍රින්ට් කරනවා.

අපි හිතමු 100 ට වැඩ ලකුණක් අපි අර්ගුමෙන්ට් එක විදියට දුන්න කියල එතකොට ඉස්සෙල්ල්ලම 100 වැඩිද බලන if එක හම්බ වෙන නිසා error එක ප්‍රින්ට් වෙනවා. ඒ ලඟට 50 ට වැඩිනම් "pass" කියල ප්‍රින්ට් කරන if එක හම්බ උනාම පස්ස කියලත් ප්‍රින්ට් කරනවා.එක නිසයි ඉහත අවුල ඇවිත් තියෙන්නේ.අපි 50ත වැඩිද කියන එක බලන එක code එකේ ඉස්සරහට දැම්මොත් pass කියන එක කලින් ප්‍රින්ට් වෙලා පස්සේ error එක ප්‍රින්ට් වෙයි.

අපි ඊ ලඟට if else පාවිච්චි කරන හැටි බලමු. 

මෙහිදී කරන්නේ if එකේදී කරන පරීක්ෂාව නිවැරදිනම් එක උපදෙසක් ක්‍රියාත්මක කරනවා.වැරදුනොත් තව උපදෙසක් ක්‍රියාත්මක කරනවා.මීට කලින් if එකේදී කරන පරීක්ෂාව වැරදුනොත් කරන දෙයක් ගැන අපි හොයල බැලුවේ  නැහැ.අපි පහත උදාහරනේයේ කරලා තිබෙන්නේ marks 50 ට වැඩි නම් pass යනුවෙන්ද නැත්නම් fail කියල return කරන එක.

අපි ඊ ලඟට බලමු if else if use කරන්නේ කොහොමද කියල.අපි කලින් උදාහරණයක්ම ගමු.අපි function

එකට අර්ගුමෙන්ට් විදියට ගන්න ඉලක්කම ධන නම් + ලකුණ return කරනවා.ඉලක්කම සෘණ නම් - ලකුණ return කරනවා. අංකය 0 නම් 0 return කරනවා.

මෙහිදී වෙන්නේ මුලින්ම number එක 0 ට වැඩිද බලනවා වැඩිනම් + return කරනවා.number එක 0 ට වැඩි නම් ආයේ පහල තියෙන elif ,else  දිහා බලන්නේ නැහැ.0 ට අඩුනම් elif එක බලනවා.එකත් නැත්නම් අන්තිමට else එක බලනවා.අපිට එක if block එකක elif ඕනේ තරමක් use කරන්න පුළුවන්.

අපි elif යොදාගෙන එවලුඅතෙ marks උදාහරණය නැවත සකස් කරමු.

මෙහිදී කලින් program එකේ තිබුන අවුල් ඔක්කොම නැති වෙලා තියෙනවා.කලින් 0 ට අඩු හරි 100 ට වැඩි හරි අංකයක් ඇතුල් කලවිට error එකට පසුව pass හරි fail හරි කියල එනවා.නමුත් දැන් එහෙම වෙන්නේ නැහැ.මොකද දැන් ක්‍රියාත්මක කරන්නේ එක statement එකක් විතරයි.

අපි ඊ ලඟට බලමු එක if එකක් ඇතුලේ condition දෙකක් හෝ ඊට වඩා ගණනක් පරීක්ෂා කරන්නේ කොහොමද කියල.අපි condition දෙකක් පිළිබඳව මුලදී සාකච්චා කරමු.

and-මෙහිදී condition දෙකම නිවැරදිනම් පමණක් command එක ක්‍රියාත්මක වෙනවා.

>>> def evaluate_marks(marks):

if marks>=0 and marks<=50:

print ("fail")

elif marks>50 and marks<=100:

print ("pass")

else:

print("wrong input")

>>> evaluate_marks(-3)

wrong input

>>> evaluate_marks(50)

fail

>>> evaluate_marks(51)

pass

>>> evaluate_marks(100)

pass

>>> evaluate_marks(101)

wrong input

>>> 

or-මෙහිදී එක condition එකක් හරි නිවැරදිනම් command එක ක්‍රියාත්මක වෙනවා.

ex-මෙය කලින් උදාහරණයම වෙනත් විදියකින් නමුත් ලැබෙන පිළිතුරු සමානයි.

>>> def evaluate_marks(marks):

if marks<0 or marks>100:

print ("wrong input")

elif marks>50:

print ("Pass")

else:

print("Fail")

>>> evaluate_marks(101)

wrong input

>>> evaluate_marks(100)

Pass

>>> evaluate_marks(50)

Fail

>>> evaluate_marks(0)

Fail

>>> evaluate_marks(-1)

wrong input

>>> 

not-මෙය අපි යොදාගන්නේ එක condition එකකට.එම condition එක වැරදිනම් විතරක් command එක run වෙනවා.

>>> if not a>4:

print("a<4")

a<4

>>> 

python හි අංක සහ ගණිතකර්ම භාවිතය-2 කොටස

.අපි කලින් කතා කලේ python වල අපිට ඕනේ විදියට function එකක් හදාගන්නේ කොහොමද කියන එක.අපි එක වරක් හදපු function  නැවත save කරලා තියල වෙනම program එකක උනත් use කරන්න පුලවන්.module එකක් කියන්නේ මේ වාගේ function කීපයක එකතුවක්.අපි දැන් බලමු python එක්ක එන වැදගත් module කීපයක්.අපි modules ගැන විස්තර පසුව කතා කරමු.
මුලින්ම අපි බලමු ගණිතමය කටයුතු සඳහා python සමග ලැබෙන module එක. මේකේ තිබෙන function නිතර use කරන ඒවා නෙමෙයි.එම නිසා මෙම math module එක python වලින් නිකන්ම call කරන්න බැහැ.ඉස්සර වෙලා මෙම module එක ඉම්පෝර්ට් කරගත යුතු වෙනවා.

>>> import math
>>>
command එක මගින් ඔබට math module එක ඉම්පෝර්ට් කරගන්න පුළුවන් අපි බලමු මේ සමග ලැබෙන
function මොනවද කියල.අපි math  type කරලා dot එකක් තියල ටික වෙලාවක් හිටියම ඔබට ඒ සමග ලැබෙන function ටික බල ගන්න පුළුවන්.

අපි මේ එක එකක් ගැන වෙන වෙනම බලමු.

math.ceil(x)
මේ මගින් දශම සන්කයාවක  ඊට පසුව ඇති පළමු පුර්ණ සංක්යාවට return කරනවා.
ex-අපි හිතමු 15.2 දැම්ම කියල පිළිතුර වෙන්නේ 16
මේ තියෙන්නේ තවත් උදාහරණයක්
>>> math.ceil(12.3)
13
>>>

math.copysign(x,y)
මෙහිදී function එක මගින්  x return කරනු ලබනවා.නමුත් x වල ලකුණ වන්නේ ය හි ලකුණයි.
ex-
>>> math.copysign(12,-3.2)
-12.0
>>> math.copysign(-12,-3.2)
-12.0
>>> math.copysign(-12,3.2)
12.0
>>>

 math.fabs(x)
මේ මගින් x හි මාපාංකය return කරනු ලබනවා.(මාපාංකය යනු ඕනෙම සන්කයවක  ධන අගයයි.මෙය ගණිතයේදී |  | සලකුණු අතර අදාළ සන්ක්යව යෙදීමෙන් පෙන්නුම් කරනවා.-12 මාපන්ක්යත් 12 මාපන්කයත් 12  මයි.)
උදා-
>>> math.fabs(12)
12.0
>>> math.fabs(-12)
12.0
>>>
 මෙය මත module එක ඉම්පෝර්ට් කරගන්නේ නෙතුවම හොයාගන්න පුළුවන් ඒ abs command එකෙන්
 >>> abs(-10)
10
>>>

 math.factorial(x)
මේ මගින් x හි ක්‍රමරෝපිතය ලබාදෙනවා.ක්රමාරෝපිතය ! සලකුණ මගින් ගනිතයීදී නිරුඋපනය කරනු ලබනවා.
3!-3 හි ක්රමාරෝපිතය
4!=4*3*2*1
7!=7*6*5*4*3*2*1*
උදා-
>>> math.factorial(4)
24
>>> math.factorial(12)
479001600
>>>

math.floor(x)
මේ මගින් දශම සන්කයවක ඊට කලින් ඇති පළමු පුර්ණ සන්කයව return කරනවා.
උදා-
>>> math.floor(12.78)
12
>>> math.floor(15.999)
15
>>>

 

 
math.exp(x)
e^x මෙම මගින් return කරනු ලබනවා.

math.log(x,[base])
මෙම function එකට එක අගයක් පමණක් ලබා දුන්නන විට e පාදයට එම සන්ක්යාවේ ලගුගනකය ලබා දෙනවා
උදා-
>>> math.log(100)
4.605170185988092
අගයන් දෙකක් ලබා දුන් විට දෙවන අගයේ පාදයට පළමුවන පදයේ අගය ලබා දෙනවා
>>> math.log(100,10)
2.0
>>>
ඉහත දක්වා ඇත්තේ 10 පාදයට 100 හි ලගුගනකයයි.

math.log2(x)
දෙකේ පාදයට x හි ලගුගනකය ලබාදෙයි.

math.log10(x)
10 පාදයට x හි ලගුගනකය ලබාදෙයි.

math.pow(x,y)
මේ මගින් x^y පිළිතුර ලෙස ලබාගත හැක.
උදා-
>>> math.pow(2,3)
8.0
>>> math.pow(100,10)
1e+20
>>>

math.sqrt(x)
මේ මගින් x හි වර්ගමුලය ලබා දෙයි.
 >>> math.sqrt(25)
5.0
>>> math.sqrt(2)
1.4142135623730951
>>>

math.hypot(x,y)
පිළිතුර ලෙස x²+y² ලබාදෙයි.
>>> math.hypot(3,4)
5.0
>>>

math.degrees(x)
මෙහිදී x ලබාදිය යුත්තේ රේඩියන් වලිනි.මෙමෙ function එක මගින් එය අංශක බවට හරවයි.
>>> math.degrees(180)
10313.240312354817
>>> math.degrees(1)
57.29577951308232
>>>





math.radians(x)

 මෙහිදී x ලබාදිය යුත්තේ අංශක වලිනි.මෙමෙ function එක මගින් එය රේඩියන් බවට හරවයි.
>>> math.radians(180)
3.141592653589793
>>>

math.pi
මේ මගින් ෆයි නම් ගණිතමය සඳහා වන අගය ලබාදෙයි
>>> math.pi
3.141592653589793
උදා-අරය 7ක් වන වෘත්තයක වර්ගපලය සොයන්නට සිදු වුනායයි සිතන
>>> math.pi*7*7
153.93804002589985
>>>

math.e
මේමගින් e (අඝාත ශ්‍රිතය) අගය සොයාගත හැක.
>>> math.e
2.718281828459045

ත්‍රිකෝණමිතික ගණිතකර්ම සඳහා යොදාගන්නා functions.

math.sin(x)
sin x පිළිතුර ලෙස ලබාදෙයි.(මෙහි x රේඩියන් වලින් ලබාදිය යුතුය.)
>>> math.sin(math.pi/6)
0.49999999999999994
>>> math.sin(math.radians(30))
0.49999999999999994
>>>

math.cos(x)
cos x පිළිතුර ලෙස ලබාදෙයි.(මෙහි x රේඩියන් වලින් ලබාදිය යුතුය.)

math.tan(x)
tan x පිළිතුර ලෙස ලබාදෙයි.(මෙහි x රේඩියන් වලින් ලබාදිය යුතුය.)

 math.asin(x)
x හි sin ප්‍රත්ලෝමය ලබාදෙයි.(මෙහිදී sin අගය ලබා දුන් විට ඊට අදාළ කෝනය ලබාදෙයි.)
 >>> math.asin(0.5)
0.5235987755982989
>>>

 math.acos(x)
x හි cos ප්‍රත්ලෝමය ලබාදෙයි.
>>> math.degrees(math.acos(0.5))
60.00000000000001
>>>

math.atan(x)
x හි tan ප්‍රත්ලෝමය ලබාදෙයි.

 අපි මෙම ලිපියෙන්කතා කලේ python වල math function එක යොදාගන්න ආකාරයයි.මේ ලිපිය ගැන ඔබේ අදහස් වැරදි අඩුපාඩු comment එකක් ලෙස දමන්න.

functions in python

function එකක් කියන්නේ මොකක්ද?

 function එකක් ඇතුලේ තිබෙන්නේත් සාමාන්‍ය python code ම තමයි.නමුත් අපි එක දිගටම program එක ලියාගෙන ගියොත් එක බලන වෙන කෙනෙකුට එක මහා අවුල් ජාලයක්.අපි කුඩා කුඩා වැඩ වලට කුඩා කුඩා function ලියාගෙන ගිහින් එක අවශ්‍ය වෙලාවට එකට call කරනවානම් අනිත් අයට එක තේරුම් ගන්න ඉතාම පහසුයි.

function භාවිතයේ තියෙන අනිත් වැදගත්ම ප්‍රයෝජනය තමයි එකම function එක නැවත නැවත use කරන්න පුළුවන් වීම.උදාහරණයකට අපි හිතමු අපි අංක දෙකක් එකතු කරන්න function එකක් ලිව්වා කියල, අපිට අංක දෙකක් එකතු කරන්න ඕනේ වෙන හැම වෙලාවකම අපිට අර function එක යොදාගන්න පුළුවන්.ඉස්සර වගේ එකතු කරන හෙම වෙලාවේම එකතු කිරීමී command එක ලියන්න ඕනේ නැහැ.

මේ  වගේ නැවත නැවත use කරන්න පුළුවන් function විශාල ප්‍රමාණයක් python සමග ලැබෙනවා.අපිට අවශ්‍ය function එකක් හදාගන්න පුළුවන්.අපි මීට කලින් use කරපු type,int,float වගේ ඒවා python සමග ලැබෙන function.

සමහර python සමග ලැබෙන function නිකන්ම භාවිතා කරන්න බැහැ.ඒවා ඉම්පෝර්ට් කරගන්න ඕනේ.math කියන්නේ ඒ වගේ ඉම්පෝර්ට් කරගන්න ඕනේ function සෙට් එකක්.මේවගේ function සෙට් එකකට අපි module කියල කියනවා.මේ වගේ python සමග ලැබෙන module ගෙන ඉදිරියේදී සාකච්චා කරන්න බලා පොරොත්තු වෙනවා.අපි දැන් කරන්න හදන්නේ අපිට ඕනේ කරන function එකක් හදාගන්න හැටි බලන්න.

function එකක සාමාන්‍ය structure එක පහත දක්වා තිබෙනවා.

def function_name (arguments):

        #your code type here

python වලදී function  එක හදුනා ගන්නේ tab මගින් වන අතර මෙහි තබා ඇති ටැබ් එක ඉවර වන තුරු function එක ලෙස සැළකේ.

අපි දැන් බලමු function  එකක කොටස් මොනවද කියල.

def-මෙය සැම function  එකක් මුලදීම යෙදිය යුතුයි.python විසින් function  එකක් හදුනා ගන්නේ මෙමෙ key word එක මගින්.

function name-function name එකට අපට සුදුසු නමක් use කරන්න පුළුවන්.හැබැයි සමහර words නම් use කරන්න බැහැ.උදාහරණයක් විදියට python වල තියෙන කිසිම key word එකක් function  name එක විදියට use කරන්න බැහැ.ඒ වගේම function  name එකේ space තියෙන්නත් බෑ.

arguments කියන්නේ function එක රන්  වෙන්න ලබා දිය යුතු දත්තයි.ඔබ විසින් function  එකට call කරන විට මෙය ලබා දිය යුතු වනවා.argumants අපි ලබා දෙන්නේ වරහන් ඇතුලෙයි.

උදා-ඔබ අංක දෙකක් එකතු කරන්න function  එකක් ලියනවා කියල හිතන්න.එතකොට ඔබ එකතු කල යුතු අංක දෙක arguments විදියට ලබාදිය හැකියි.

සමහර function  වලට argumants අවශ්‍ය නැහැ.print_hello කියන්න ඒ වගේ function  එකක්.

body-මේ තුල function  එක තුලින් සිදු විය යුතු සියල්ල සඳහන් වනවා.

අපි මේ function  දෙක රන් කරල් බලමු.

අපි මේකට කියන්නේ function call කියල .ඒ කියන්නේ  function  එකකට call කරනවට.මෙහිදී  function name එක ඉදිරියෙන් වරහන් ඇතුලේ arguments ටික ලබාදිය යුතු වනවා.

මෙහි print_hello function එකට arguments නැති නිසා වරහන් තුල හිස්ව තැබිය යුතු වනවා.

පේලි කිහිපයකින් යුතු  function එකක් තමයි පහත දකින්නට ලැබෙන්නේ.

 function එකකට call කලාම එම කතා කල තැනට අගයක් return කරන්න  function එකකට පුළුවන්.

අපි කලින් උදාහරණයම ගමුකො.අංක දෙක  function යවපුවම එම අංක දෙකේ එකතුව print කිරීමනේ කලින් කලේ.නමුත් අපිට පුළුවන් එකතුව අපි  function එකට call කරන තැනට ලබා දෙන්න එතකොට එම පිළිතුර යොදාගෙන ඕනේ දෙයක් කරන්න call කරන  function එකට ලැබෙනවා.ඒ වගේම එක  function එකකට call කරලා ලැබෙන පිළිතුර  function එකක අර්ගුමෙන්ට් එකක් හැටියට යොදාගන්න පුළුවන්කමත් ලැබෙනවා.

පහත තිබෙන්නේ ඒ වගේ   function එකක් .මේක කලින් codes  වගේ interpreter එකේ වෙනුවට 

file->new window වලින් අලුත් file එකක් අරගෙන එකතුල.මේ විදියට code කරන කරන code save කරලා තියන්න පුළුවන්.මේ ගෙන මම කලින් post එකක කියල තියෙනවා.

http://pythonsinhalen.blogspot.com/2012/09/how-to-use-python-command-line-and-idle.html

මේ ලින්ක් එකෙන් ඒ post එක බලාගන්න පුළුවන්.

පහත දැක්වෙන්නේ return type සහිත function දෙකක් සහ එයට විවිද ආකාරයෙන් call කලහෙකි ආකායන්.

මෙහි අවසාන පේලිය ගැන විස්තර කලොත් add_ten function එකට c යැවීමෙන් ලැබෙන පිළිතුර add_five function එකට යවනු ලැබේ.එයින් ලැබෙන පිළිතුර print කරනු ලැබේ.මෙය run-> run module මගින් run කරන්න පුළුවන්.එවිට ලැබෙන පිළිතුර පහත දැක්වේ.

මම මේ ගෙන වැඩියේ විස්තර කරන්නේ නැහැ.මම හිතනවා ඔබට මෙය සරලව තේරුම් ගන්න පුළුවන් වෙයි කියල.පහත දක්වෙන්න්නේ method කීපයකින් හදපු සරල calculator එකක code එකක්.

 

අපි දැන් මේක රන් කරලා බලමු.

strings භාවිතය

string කියන data type එක භාවිතා කිරීම පිළිබඳවයි මෙහිදී අපි හොයා බලන්න යන්නේඔබ දැනටමත් දන්නවා string එකක් කියන්නේ මොකක්ද කියල. "  " සලකුණු හෝ  '  ' අතරේ type කරන ඕනෙම දෙයක් string එකක් විදියටයි python බාරගන්නේ.

>>> s="hi, this is a string"

>>> s

'hi, this is a string'

>>> type (s)

<class 'str'>

>>> 

ගණිතකර්ම වලට බාවිතා නොකරන ඕනෙම data එකක් දාල තියන්න අපි භාවිතා කරන්නේ string කියන data type එක.

අපිට මේවගේ type කරපු string දෙකක් එකතු කරන්නත් පුළුවන්.

>>> u="hi,"

>>> r="this is a string"

>>> u+r

'hi,this is a string'

>>> 

ඒ වගේම string එකක් අංකයකින් ගුණ කරන්නත් පුළුවන්.එවිට string එක අදාළ අංකය තරම් වර ගණනකින් වැඩි වෙනවා.

>>> u

'hi,'

>>> u*5

'hi,hi,hi,hi,hi,'

>>> 

string එකකට තව string එකක් මේ විදියටත් එකතු කරන්න පුළුවන්.

>>> r="my name %s and age %d"%("kumara",12)

>>> r

'my name kumara and age 12'

>>> 

මෙහිදී %s කියන කොටස වෙනුවට තමයි කුමාර කියන string එක ඇතුල්  වෙන්නේ.අපිට integer එකක් ඇතුල්  කරගන්න ඕනේ නම් %d තමයි යොදන්න ඕනේ.මෙය බාවිතා කරන විදිය ගෙන වැඩි විස්තර ඉදිරියීදී ඉදිරිපත් කරන්නම්.දැනට යොදාගන්න සලකුණු කීපයක් පමණක් ඉදිරිපත් කරන්නම්

 %s - string or any object

 %c - character

 %i - integer

 %f - floating point decimal

string එකේ % සලකුණු යෙදී ඇති පිළිවෙලට තමයි %  පසුව අගයන ඇතුල් කල යුත්තේ.මම මී කිව්වේ %("kumara",12) කොටස ගැන. මෙහිදී අගයන් වෙනුවට variable උනත් ලබා දෙන්න පුළුවන්.

>>> version=3.3

>>> str1='python'

>>> l="%s is a programming language.%f is the latest version of %s"%(str1,version,str1)

>>> l

'python is a programming language.3.300000 is the latest version of python'

>>> 

මෙහිදී අපි තව ගැටලුවකට මුහුණ දෙනවා. ඒ තමයි අපිට string එකට දාන්න ඕනේ 3.3 නමුත් මෙහිදී 3.300000 තමයි ඇතුල් වී තියෙන්නේ.අපි මෙමෙ float එක දශම ස්ථාන 1 ක් ඇති සන්ක්යාවක් බවට පත් කරගත් යුතු වනවා.විශේෂයෙන් මුදල් භාවිතයීදී මෙය ඉතාම අවශ්‍ය කාරණයක්.මොකද දශම ස්ථාන 2 කට පමණයි මුදල් පෙන්නන්නේ.

%f වෙනුවට %.(දශම ස්ථාන ගණන )f යෙදීමෙන් අපට අංකයක දශම ස්ථාන සන්ක්යව සීමා කරන පුළුවන්.

>>> l="%s is a programming language.%.2f is the latest version of %s"%(str1,version,str1)

>>> l

'python is a programming language.3.30 is the latest version of python'

>>> 

ඒ වගේම variable\එකක් ඇතුල් කිරීමේදී  space තැබීමට %(space ප්‍රමාණය )f බාවිතා කරන්න පුළුවන්.මෙහි f වෙනුවට string එකක් නම් s ද වශයෙන් කලින් හඳුන්වාදීපු අකුරු use කරන්න පුළුවන්.මෙහි space ප්‍රමාණයට ධන අගයක් ලබා දුන්නොත් variable එක print වූ පසුව space තැබෙන අතර ඍන  අගයක් දැම්මොත් variable එක print වී අනතුරුව space print වේ.

>>> l="%s is a programming language.%10f is the lateset version of %s"%(str1,version,str1)

>>> l

'python is a programming language.  3.300000 is the lateset version of python'

>>> l="%s is a programming language.%30f is the lateset version of %s"%(str1,version,str1)

>>> l

'python is a programming language.                      3.300000 is the lateset version of python'

>>> l="%s is a programming language.%-20f is the lateset version of %s"%(str1,version,str1)

>>> l

'python is a programming language.3.300000             is the lateset version of python'

>>> 

print command භාවිතය

>>> print("enter anything")

enter anything

>>> 

ඉහත ආකාරයට ඕනෙම string එකක් print කරගන්න පුළුවන්.string එකේ අතර මැද්දට variable දාන්නේ මෙහෙමයි.

>>> version=3.3

>>> str1='python'

>>> print(str1,"v.",version)

python v. 3.3

>>> 

මෙහෙදී කොමා ලකුණ වෙනුවට + ලකුණත් යොදාගන්න පුළුවන්.එතකොට use කරන්න පුළුවන් string variable විතරයි.

මීට කලි string ගෙන කියනකොට use කරපු method එකත් use කරන්න පුළුවන්

>>> print("%s v. %.1f"%(str1,version))

python v. 3.3

>>>
අපි යමක් print කරනකොට අලුත් ලිනේ එකක් එහෙම නෙත්නම් ටැබ් එකක් තියන්න ඕනේ උනොත් අපි escape character  use කරනවා.
\n-new line එකක් print කරන්න use කරන්නේ.

>>> print("saman kumara")
saman kumara
>>> print("saman \nkumara")
saman
kumara
>>>
මේ වගේ තවත් උදාහරණ කීපයක්
\t-print new tab
\"-print " mark

string එක ඇතුලේ "  " සලකුණු අතර යමක් print කිරීම.
එවිට print command එකට යොදාගන්නේ '  ' සලකුනුයි.
උදා-

>>> print('hi,"this is inside double quotes" now outside')
hi,"this is inside double quotes" now outside
>>>


string එක ඇතුලේ '  ' සලකුණු අතර යමක් print කිරීම.
එවිට print command එකට යොදාගන්නේ "  " සලකුනුයි.
උදා-

>>> print('hi,'this is inside single quotes' now outside')
hi,'this is inside single quotes' now outside
>>>

user ගෙන් ඉන්පුට් ලබා ගැනීම.

මේ සඳහා අපි භාවිතා කරන්නේ input command එක.

input("දිස් විය යුතු පණිවුඩය")

උදා-

>>> input("Enter your name:")

Enter your name:sahan

'sahan'

>>> 

මෙහිදී Enter your name: යන්න print වන අතර එයට පසුව ඔබට අවශ්‍ය දත්තය type කරන්න පුළුවන්.

මෙහෙදී සියලුම දත්ත ලබාගන්නේ string data type එකෙන් වන අතර අපිට අංකයක් ලබාගත යුතුනම් string එකක් ලෙස ලබාගෙන integer එකක් හෝ float එකකට හෝ වෙනත් data type එකකට චොන්වෙර්ට් කරගත යුතු වනවා.

Type Conversion in python

integer එකකට-int(පරිවර්තනය කල යුතු අගය.)

float එකකට-float(පරිවර්තනය කල යුතු අගය.)

string  එකකට-str(පරිවර්තනය කල යුතු අගය.)

උදා-

>>> numm1=input("Enter a number:")

Enter a number:12

>>> numm2=input("Enter another number:")

Enter another number:10

>>> numm1

'12'

>>> type(numm1)

<class 'str'>

>>> print(int(numm1)+int(numm2))

22

>>> int(22.4)

22

>>> float(20)

20.0

>>> str(1234)

'1234'

>>> 

මේ දක්වා අප විසින් සිදු කලේ python පිලිබඳ මුලික හැදින්වීමක්  පමණයි.එම හැඳින්වීම මේ post එකත් සමගම අවසාන වෙනවා.මීළඟ post එකෙන් පරිගණක භාෂාවේ තිබෙන ප්ප්‍රදාන කාරනා පිලිබඳ කතාකරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.(loops,data structures වගේ දේවල්).python වල string ගෙන කතා කරන්න තව ගොඩක් දීවල් තියෙනවා.අපි එවත් ඉදිරියේදී සාකච්චා කරනවා.

මේ ලිපිය පිලිබඳ ඔබේ අදහස් comment එකක් විදියට දාල යන්න.

python හි අංක සහ ගණිතකර්ම භාවිතය-1 කොටස

මුලින්ම කියන්නෝ ඕනේ මම මෙතන ඉඳල තියෙන ඔක්කොම පාඩම් වලට පාවිච්චි කරන්නේ python 3.3 අලුත් version එක.කලින් අපි පාවිච්චි කලේ python 3.2 . ඒක සහ නව සංස්කරණය අතර ලොකු වෙනසක් නැති  බවත් කියන්න ඕනේ.
python වල variables  භාවිතා කරන ආකාරය ගැන අපි කලින් අපි මුලික හැඳින්වීමක් කලා.අපි දැන් විශේෂයෙන්ම අංක භාවිතා කරන ආකාරය සහ ගණිතකර්ම සිදු කරන ආකාරය තමයි කියන්න යන්නේ. python වල  විවිධ කටයුතු සඳහා විවිධ data types භාවිතා වෙනවා.මේවගෙන් integer ගෙන කලින් කතාකලා.
අපි ඊ ලඟට බලමු float කියන data type එක ගැන.
අපි float පාවිච්චි කරන්නේ දශම සහිත අංක බාවිතාකරන විටයි.
උදා-
>>> type (3.2)
<class 'float'>
>>>
ඒ වගේම සංකීර්ණ සංක්යා වලටත් data type එකක් තියෙනවා.ඒ තමයි complex කියන type එක.මම මෙහිදී සංකීර්ණ සන්කයා ගෙන විස්තර කරන්න යන්නේ නැහැ.
>>> type (12j+45)
<class 'complex'>
>>>

මෙහි අතාත්වික කොටස අවසානයේ j අකුර ඇතුල් කලයුතු වනවා. තාත්වික කොටස සාමාන්‍ය පරිදිම ඇතුල් කරන්න පුළුවන්.

මුලික ගණිත කර්ම

එකතු කිරීම සහ අඩු කිරීම.
ඔබට අවශ්‍ය අංක පහත ආකාරයට එකතු කිරීම සහ අඩු කිරීම කරන්න පුලුවන්.
>>> 3+3
6
>>> 123-456
-333
>>> a=12+34
>>> a-100
-54
>>> 100+23-78+22
67
>>>

දශම සංක්යා
>>> 12.4+34.32
46.72
>>> 3234.353+4235.2334
7469.5864
>>> 321.42-42342.432
-42021.012
>>>
මම හිතනවා ඔබට මෙය සිදු කරන ආකාරය පහසුවෙන් තේරුම් ගන්න පුළුවන් වෙයි කියල.

ගුණ කිරීම
මෙහිදී ගුණකිරීමේ ලකින ලෙස බාවිතා කරන්නේ * සලකුණයි.
>>> 12*3
36
>>> 23*3+2
71
>>> 12*34-34*2
340
>>>

දශම සංක්යා
 >>> 12.34*123.2
1520.288
>>> 213.23*32.3
6887.328999999999

 මේවිදියටඉතාවශාල සන්ක්යා දෙකක් උනත් ගුණ කරන්න පුළුවන්.අනිත් පරිගණක භාෂා වල මෙමෙ ලක්ෂණය දැකගන්න ලැබෙනවා හරිම අඩුයි.
>>> 321342432435325*234235325236
75269749173615706910361700
>>> 432523576347564786786357867386*435437864376893467893467398576
188337142377439842995185698195227942108465030121140613242336
>>> 54365346436546546547654754767678678676765765*3243267832763275625725672567256785
176321379314682987407847349856026907627070623366810443848533270449282051965525
>>>  
මෙය භාවිතාකරන ආකාරය වගේම අනිත් ගණිත කර්ම සමග මිශ්‍රව භාවිතා කරන ආකාරය ඔබට දැකගන්න පුළුවන්.


බෙදීම

මෙහිදී බෙදීමේ සලකුණ ලෙස භාවිතාකරන්නේ /සලකුණ.
 >>> 12/3
4.0
>>> 16/8
2.0
>>> 100/4
25.0
>>>
තවත් උදාහරණ කීපයක්
>>> 12/5
2.4
>>> 123455/123
1003.69918699187
>>>

දශම සංක්යා
 >>> 12.34/234.1
0.05271251601879539
>>> 1234.345/23.45
52.637313432835825
>>>

Modulus Operation
මෙම ගණිත කර්මය තුලින් අපිට අංක දෙකක් බෙදුවම ඉතිරිය ලබාගන්න පුළුවනි.මේ සඳහා භාවිතා කරන්නේ % සලකුණ.
උදා-
>>> 5%3
2
>>> 12%3
0
>>> 123%12
3
>>> 

සංකීර්ණ සන්ක්‍යා සඳහා ගණිතකර්ම.
සාමාන්‍ය ගනිතකර්ම ම සාමාන්‍ය ආකාරයට භාවිතා කරන්න පුළුවන් පහත උදාහරණය බලන්න
>>> 12j-3+23j+12
(9+35j)
>>> (12j-1)*(22j+6)
(-270+50j)
>>> (34j-67)/(15j-23)
(2.7201591511936343+0.2957559681697614j)
>>>

 අංක විද්‍යාත්මක අන්කනයෙන් යෙදීම උදා- 12*10³⁴ අපි python වල ලියන්නේ මෙහෙයි.
 >>> 12e34
1.2e+35
>>> 
මේවාත් සාමාන්‍ය විදියටම ගණිතකර්ම වලට භාවිතා කරන්න පුළුවන්.


අපි දැන් python වල ගණිතකර්ම කිරීම පිලිබඳ මුලික හඳුන්වාදීමක් කලා.
  මේ code කරපු idle එකේ photo එකක් පහත තිබෙනවා.මේක බලල හොද නරක ගැන comment එකක් දල යන්න.

Data Types සහ variables භාවිතය

අපි programe ලියනකොට විවිධ දේවල් දත්ත හැටියට ඇතුල් කරන්න වෙනවා.අපි ඒවා save කරල තියාගන්නේ variable වල.උදාහරණයක් විදියට අපි user ගේ id no එක data එකක් විදියට ගන්නවා කියමුකො. එතකොට අපිට  එක idno කියල variable එකක save කරලා තියාගන්න පුළුවන්.ඊට පස්සේ අපිට id number එක ඕනේ වෙන වෙලාවට idno කියන variable එකට call කරලා අපිට අදාල අංකය ලබාගන්න පුළුවන්.
අපි python වල data types කිහිපයක් භාවිතා කරනවා.integer,float,string, ඒවගෙන් කිහිපයක්.
integer කියන data type එකේ ඕනෙම පුර්ණ සන්ක්යාවක් දාන්න පුළුවන්.ඒ කියන්නේ 2,3-4 ,-100 වගේ දශම නැති ඉලක්කම්.
float කියන data type එකේ ඕනෙම දශම සන්ක්යාවක් දල තියන්න පුළුවන්.
string කියන data type එකේ ඕනෙම character වර්ගයක ඕනෙම ප්‍රමාණයක් දල තියන්න පුළුවන්.උදාහරණයක් විදියට  කාගෙහරි නම,ලිපිනය වගේ දේවල් දල තියන්නේ string වල.ඒ වගේම ගණිත කර්ම වලට පාවිච්චි නොකරන ඉලක්කම් උනත් දාල තියන්නේ string වල.(උදා - දුරකථන අංකය)

අපි දැන් බලමු variable එකක් declare කරන්නේ කොහොමද  කියල.
අපි හිතමු a කියල variable එකක 30 කියන වලුඑ එක සවේ කරන්න ඕනේ කියල.එකට චොදේ එක ලියන්නේ මෙහෙමයි.(මම මෙතන ඉඳන් ලියන code ඔක්කොම ලියන්නේ idle එකේ. එකේ ප්‍රොම්ප්ට් එක තමයි  >>> වලින් පෙන්න්නන්නේ)
>>> a=30
>>>
අපි දැන් බලමු a කියනvariable එක save වෙලාද  කියල ඒකට මේ චොදේ එක ගහල බලමු.
>>> a
30
>>>
අපි කලින් print command එක පාවිච්චි කරලා තියෙනවා.අපි දැන් a කියන variable එක print කරන හෙටි බලමු.
>>>print (a)
30
>>>
ඕනෙම වර්ගයක variable එකක් declare කරන්නේ මේ විදියටම තමයි.'
උදා -අපි හිතමු ඔබේ නම සහ වයස variable වල save කරල ඒ variable print කරන්න ඕනේ කියල.එතකොට මෙහෙමයි කරන්නේ.
>>> name="amila sandaruwan"
>>> age=23
>>> print("your name ",name," your age ",age)
your name  amila sandaruwan  your age  23
>>>

මෙහි name කියන variable එක string එකක් ඒ වගේම age කියන variable එක integer එකක් හැටියටි සවේ වෙලා තියෙන්නේ.අපි string එකකට value එකක් දෙනකොට එක අපි දෙන්නේ "  " සලකුණ ඇතුලේ.උදාහරණයක් විදියට ඉහත උදාහරණයේ amila sandaruwan කියන නම දීල තියෙන්නේ " " සලකුණ ඇතුලේ.
අපි කැමතිනම් අංකයක් උනත් string එකක් හැටියට දෙන්න පුළුවන්.උදාහරණයක් විදියට දුරකථන අංකයක් ගනිමුකෝ.
>>>tpno="071452960"
>>>
මෙහෙම " " සලකුණු ඇතුලේ දුන්නම ඕනෙම value එකක් ගන්නේ string එකක් විදියට.
 >>> tpno
'071452960'
>>>
ඔබට string එකක් පෙන්නන්නේ ' ' සලකුණු ඇතුලේ එකෙන් ඉතාම පහසුවෙන් string එකක් හදුනා ගන්න පුලුවන්.එක ඔබට ඉහත උදාහරනයෙනුත් බලාගන්න පුළුවන්.අපි name කියන variable එක save කලෙත් string එකක් හැටියට.අපි බලමු එකත් පෙන්නන්නේ ඒ විදියටමද කියල
>>> name
'amila sandaruwan'
>>>

ඒ විදියටම '  ' සලකුණ ඇතුලේ තමයි එකත් පෙන්නන්නේ.

සාමාන්‍යයෙන් වෙනත් පරිගණක භාෂා වල අපි variable එකක් declare කරනකොටම data type එක අපි විසින් ලබා දෙනවා.නමුත් python වල එවැන්නක් සිද්ද වෙන්නේ නැහැ.ඒ වෙනුවට සිදුවෙන්නේ අපි variable එකට දෙන අගයට අනුව variable එකේ data type එක python compiler එක මගින් තීරණය කිරීම.අපිට අවශ්‍ය නම් එකම variable name එකේ පළමුව string එකකුත් පස්සේ integer එකකුත් උනත් save කරලා තියන්න පුළුවන්.
උදා-අපි මුලින් a කියන වරෙඅබ්ලේ එකේ 30 කියන integer එක සවේ කලා.
අප දැන් එකේම sahan කියන නම save කරමු.
>>> a="sahan"
>>> a
'sahan'
>>>
 
දැන් ඔබට පේනවා කලින් integer එකක් save වෙලා තිබුණු variable එකේ දැන් string එකක් save වෙලා තියෙන බව.

අපි ඊලඟට බලමු හරියටම variable එකක data type එක හඳුනාගන්නේ කියල.
මේ සඳහා python වලින් හඳුන්වා දුන්න method එකක් තියෙනවා.ඒ තමයි  type කියන method එක.
අපි මේක භාවිතා කරන්නේ මෙහෙයි.
type (variable name එක )

උදා-
>>> type (a)
<class 'str'>
>>> type (name)
<class 'str'>
>>> type (age)
<class 'int'>
>>> height=1.45
>>> type (height)
<class 'float'>
>>> 

data types ගැන දැනට කියන්න තියෙන්නේ මෙච්චරයි.ඔබට මේකේ නොතේරෙන තෙනක් තියෙනෙවනම් හරි මේකේ හොද නරක ගෙන හරි වෙන ඕනෙම දෙයක් ගෙන comment එකක් දල යන්න.මේ මුළු පොස්ට් එකේම code කරපු idle එකේ ෆොටෝ එකක් පහතින්  තිබෙනවා.

Windows Command Prompt එක භාවිතා කරන්නේ මෙහෙමයි

windows එක්ක එන command prompt(CMD) එක සාමාන්‍ය users ල එතරම් පාවිච්චි කරන්නේ නැහැ .නමුත් programming කරනකොට command prompt එක පාවිච්චි කරන්න අපිට සිදුවෙන අවස්ථා එමටයි.ඒ වගේම සාමාන්‍ය users ලටත් command prompt එක බාවිතයෙන් ගොඩක් වැඩ කරගන්න පුළුවන් .
ඔබට start -->all programs --> accessories --> command prompt මගින් ඔබට command prompt එකට පිවිසෙන්න පුළුවන්.එහෙම නැත් නම් Run Window එකේ cmd  කියල Run කරන්න.

එවිට ඔබට කලුපාට Background එකක සුදු පාටින් අකුරු සහිත window එකක් ලැබේවි.මෙහි ඔබට අවශ්‍ය Command එක type කර Enter Button එක එබීම තුලින් ඔබට අවශ්‍ය Command එක run කරගන්න පුළුවන්.
ඔබට මෙහි command ලියනකොට lower case හෝ upper case යන දෙ ආකාරයම පාවිච්චි කරන්න පුළුවන් .Windows වල Command Prompt එක
Command Prompt එකේ help කියල type කරල Enter කරල CMD එකේ පාවිච්චි කරන්න පුළුවන් Command       සියල්ලම බලාගන්න පුළුවන් .මම මේ ලිපියෙන් මේ Command බොහොමයක් ගැන සාකච්ඡා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.
සාමාන්‍යයෙන් DOS command එකක කොටස් තුනක් දැකගන්න පුළුවන්.

• Command Format

මෙය Command එකයි.මෙය තුලින් තමයි කල යුත්තේ කුමක්ද යන විදානය ලබා දෙන්නේ.

උදා-dir,cd 

• Parameters

මේ තුලින් command එකට් අවශ්‍ය අතිරේක දත්ත ලබා දෙන්න පුළුවන්.

උදා-copy command එකට copy කල යුතු file එකේ නම සහ copy විය යුතු ස්ථානයේ path එක parameters ලෙස ලබාදිය යුතු වෙනවා.

• Options

options භාවිතා කිරීමෙන් අදාළ command එකට අතිරේක කාර්ර්යයන් පවරන්න පුළුවන්.සෑම option එකකටම පෙර ' / ' ලකුණ යොදාගතයුත් වෙනවා.

උදා: Dir /p

        Dir /w  

අපි දැන්  Command එක එකක් ගැන සාකච්ඡා කරමු.

එක් partition එකකින් තව partition එකකට මාරු වීම. 
partition එකේ label එකේ නම සමඟ colon(:) යොදන්න
 උදා -ඔබට d කියන partition එකට මාරු වෙන්න අවශ්‍ය නම් d: යන command එක යොදාගන්න.

Command Prompt එකේ තිරය පිරිසිදු කිරීම.
ඔබ Command Prompt එක පාවිච්චි කරගෙන යනකොට එය  ලැබුණු result වලින් පිරී යාවි.එවිට CLS Command එක භාවිතා කිරීමෙන් CMD එකේ තිරය පිරිසිදු කරගන්න පුළුවන්.

ඔබ සිටින Folder එකේ ඇති files සහ folders බලාගැනීම
මේ සඳහා ඔබට Dir command එක පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්.එවිට ඔබ සිටින Folder එකේ ඇති සියලුම files සහ Folders බලාගන්න පුළුවන් .නමුත් ඔබේ folder එකේ files විශාල ප්‍රමාණයක් තිබෙනවානම් එක්වර මේ සියල්ල බලාගන්න අපහසුයි. එවිට Dir /p command එක භාවිතයෙන් එහි ඇති files සහ folders පිටුවන් පිටුව බලාගන්න පුළුවන්.එක පිටුවක් බලා අවසානයේ අනිත් පිටුවට යාමට key board එකේ ඕනෙම key එකක් press කිරීමෙන් පුළුවන් .
මේ තුලින් files සහ folders පිළිබඳ තොරතුරු රැසක්ම බලාගන්න පුළුවන්.

මෙහි මුලින්ම දැක්වෙන්නේ file එක හරි folder එක හරි හදපු දිනය.දෙවන column එකෙන් දැක්වෙන්නේ එය හදපු වෙලාවයි.තුන්වන column එකේ <DIR> යනුවෙන් තිබෙන්නේ Directories නැත්නම් Folders.ඉන් පසුව දක්වෙන්නේ එය file එකක් නම් පමණක් එහි size එක bytes වලින් .අවසානයටම file එකේ හරි folder එකේ හරි නම දැක ගන්න පුළුවන්.ඔබට අවශ්‍ය ඉතා සුළු විස්තරයක් පමණක් නම් dir /w command එක භාවිතා කරන්න පුළුවන්.